Zwiększony napływ cudzoziemców do Polski w celu wykonywania pracy widoczny jest już od 2014r., a od 2017r. liczba wydanych pozwoleń przekroczyła granicę 2 mln w ciągu roku i utrzymuje się do dziś. W latach 2012-2017 wydano 5 mln 338 tys. (w tym ponad 3 mln dla ob. Ukrainy) rożnego typu pozwoleń legalizujących pracę cudzoziemca. Natomiast w latach 2018-2022 wydano już ponad 9 mln 749 tys. pozwoleń legalizujących pracę cudzoziemca z czego ponad 8 mln dotyczyło obywateli Ukrainy, z których 76% to oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi, 19% - zezwolenia na pracę, a jedynie 5% to zezwolenia na pracę sezonową. W analizowanym okresie, średnio w miesiącu wydawano 187,5 tys. różnego typu zezwoleń.
Spośród branż, w których najczęściej były zatrudniane osoby z zagranicy w latach 2018-2022 można wyróżnić przetwórstwo przemysłowe – 31%, budownictwo – 21% oraz transport i gospodarkę magazynową – 18%. Natomiast biorąc pod uwagę branże, w których najczęściej pracowali obywatele Ukrainy w tym samym okresie, można wyróżnić przetwórstwo przemysłowe – 33%, budownictwo – 18% oraz działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierającą – 16%. Z kolei analizując odpływ pracowników wg wielkich grup zawodowych, można zaobserwować znaczący spadek osób wykonujących prace w rolnictwie. Spowodowane jest to głównie agresją Rosji na Ukrainę oraz zmniejszonym napływem obywateli z tego kraju do pracy w tym sektorze. Korzystniej natomiast wygląda napływ specjalistów do pracy w Polsce, których udział procentowy w 2022r. zwiększył się do 2%. Przy czym w porównaniu do tego samego okresu 2021r. odnotowano wzrost tej grupy zawodowej o 34%. Główne kierunki napływu specjalistów do Polski w 2022r. to Ukraina, Białoruś oraz Indie.
Pracodawcy coraz częściej są zainteresowani pozyskaniem pracowników na dłuższy czas, dlatego też wśród zatrudnionych cudzoziemców przeważają umowy długoterminowe.
Z przeprowadzonych badań z 2022r. (do dnia 30.04.2022r.) wynika, że 78% cudzoziemców było zatrudnionych na okres powyżej 6 miesięcy. Natomiast w latach 2018-2021 odsetek wahał się między 17% a 21%. Powodem tej sytuacji było wprowadzenie przepisów wydłużających okres pracy cudzoziemca na podstawie oświadczenia do 24 miesięcy.
W związku z wybuchem wojny na Ukrainie 24 lutego 2022r. wprowadzono przepisy, które ułatwiają legalizację zatrudnienia osób uciekających z terytorium tego państwa. Na mocy przepisów ustawy z dnia 12 marca 2022r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa zarówno obywatele Ukrainy, którzy przyjechali do Polski od dnia 24 lutego 2022r. w związku z zagrożeniem działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, jak i obywatele Ukrainy, którzy przebywają legalnie na terytorium Polski – na podstawie wizy, zezwolenia na pobyt, zezwolenia jednolitego na pobyt i pracę – są uprawnieni do wykonywania pracy na terytorium Polski w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami. Obywatele Ukrainy, mogą więc wykonywać pracę w Polsce bez dodatkowego obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę cudzoziemca lub wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń. Podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi ma obowiązek powiadomić powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi lub miejsce zamieszkania podmiotu, o powierzeniu wykonywania pracy – w ciągu 14 dni od podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy. Powiadomienie należy złożyć za pośrednictwem systemu teleinformatycznego praca.gov.pl.
